Gdyby przeprowadzić w Polsce ankietę na temat: "Z czego słynie Dania?", to poza klockami lego, Hansem Christianem Andersenem i syrenką z pewnością nie zabrakłoby także odpowiedzi: z wiatraków. I nic dziwnego - wielkie śmigła, czyli wiatrowe turbiny, stały się symbolem dbałości tego kraju o środowisko oraz poszukiwania nowych, alternatywnych i przyjaznych dla otoczenia źródeł energii.

Dania, inaczej Królestwo Danii to państwo położone w Europie Północnej (Skandynawia). Jest to najmniejsze z państw nordyckich. W jej skład wchodzą też formalnie Grenlandia oraz Wyspy Owcze, które posiadając szeroką autonomię tworzą z kontynentalną Danią Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet).

Dania jest monarchią konstytucyjną – głową państwa jest królowa Małgorzata II. Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament noszący nazwę Folketing (179 deputowanych) wybierany na 4-letnią kadencję.Dania jest najstarszą europejską monarchią z zachowaną ciągłością dziedzicznej władzy monarszej. Jest monarchią konstytucyjną od 5 czerwca 1849 roku.

Jeśli chodzi o historię, nas, polaków mógłby zainteresować fakt, iż Dania była jedynym państwem Europy (poza Turcją), które zaprotestowało przeciwko likwidacji Polski po III rozbiorze w roku 1795.

W roku 1949 Dania stała się członkiem NATO. Od 1953 roku w Królestwie Danii obowiązuje nowa konstytucja (Konstytucja Królestwa Danii z 5 czerwca 1953 r.). W roku 1960 weszła w skład Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, a w 1973 stała się członkiem EWG.

Dania pod względem warunków naturalnych jest krajem przejściowym pomiędzy Europą Północną i Środkową. Geologicznie terytorium Danii związane jest z trzonem kontynentalnym Europy. Większa część powierzchni kraju ukształtowana została w okresie ostatniego zlodowacenia.

Dania jest krajem nizinnym – najwyższym punktem jest wzgórze Yding Skovhøj (172,54 m n.p.m. razem z kurhanem nagrobnym na szczycie, bez kurhanu 170,77 m n.p.m.).

Pierwotną roślinność kraju stanowiły lasy bukowo – dębowo -jesionowe oraz wrzosowiska. Obecnie znaczna ich większość została zastąpiona przez grunty orne oraz łąki i pastwiska. Lasy stanowią niespełna 12% powierzchni Danii i składają się głównie z sosen, jodeł, świerków i modrzewi, posadzonych przez człowieka.

Gospodarka Danii jest dobrze rozwinięta.Wskaźnik Giniego, czyli poziom rozpiętości w dochodach, wynosi 25 i jest najniższy na świecie obok wyniku pozostałych krajów skandynawskich. Podatki należą do najwyższych w UE i na świecie, stanowią one 49% PKB. Najwięcej zatrudnionych (blisko 70%) pracuje w szeroko rozumianej sferze usług. Na terenie kraju istnieje m.in. przemysł spożywczy, maszynowy, celulozowo- papierniczy, metalurgiczny i budownictwo. Dużą rolę odgrywa wydobycie surowców energetycznych (ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla brunatnego, oraz torfu). Dania jest samowystarczalna energetycznie. Wydobycie ropy i gazu dwukrotnie przekracza potrzeby własne, a nadwyżka jest eksportowana.

Dania ma jeden z największych w świecie odsetek gruntów ornych i sadów wynoszący 63% powierzchni kraju. Uprawa obejmuje głównie zboża (zwłaszcza pszenicę, a także jęczmień, żyto i owies), buraki cukrowe, ziemniaki oraz warzywa. Hodowane jest przede wszystkim bydło (zarówno typu mlecznego, jak i mięsnego) i trzoda chlewna, sporą rolę odgrywa hodowla drobiu. Dania jest światową potęgą w produkcji i eksporcie mleka, mięsa, masła i serów. Udział duńskiego mięsa w handlu międzynarodowym sięga ok. 15% (1. miejsce w świecie), w przypadku masła odsetek ten wynosi 17% (2. miejsce w świecie). Istotną rolę, dzięki warunkom naturalnym, odgrywa rybołówstwo morskie, ponad 2/3 połowów przeznacza się na eksport.

Chociaż odkryte w latach 70. złoża ropy i gazu pozwoliły Danii już w latach 90. stać się krajem w pełni pod tym względem samowystarczalnym, kwestia oszczędzania energii nadal pozostaje tam priorytetem. O tym, jak poważnie jest traktowana, świadczy fakt, że zużycie energii w Danii utrzymuje się na stałym poziomie od 1980 r, choć od tego czasu duński produkt krajowy brutto wzrósł o 70 proc.!

W 1971 r. ich ojczyzna jako pierwszy kraj na świecie zinstytucjonalizowała problem ochrony środowiska i powołała stosowne ministerstwo, a następnie rozpoczęła wprowadzanie regulacji prawnych mających na celu ograniczenie zanieczyszczania środowiska i jego negatywnego wpływu na zdrowie.

Dania z sukcesem dba nie tylko o środowisko na terenie własnego kraju, kwoty wpłacone do budżetu UE przez Danię wspierają finansowanie programów i projektów – takich jak budowa dróg, stypendia dla naukowców i ochrona środowiska – we wszystkich krajach UE.

Dziś Dania ma jedno z najlepszych w Europie prawodawstw w dziedzinie ekologii. Jak podkreślają eksperci OECD, tamtejsze prawo środowiskowe od momentu powstania dobrze dostosowuje się do zmieniających się warunków i priorytetów. Chociaż trzeba też przyznać, że każdy kij ma dwa końce. Ochrona środowiska odbija się na kieszeni Duńczyków - tamtejsze podatki związane ze środowiskiem naturalnym i energią są wyższe niż w jakimkolwiek innym kraju na świecie.

Żródła:¹²³⁴⁵